خرابی دندان کودکان با قطره آهن: علت، پیشگیری و راهکارهای دندانپزشکی

قطره آهن یکی از ضروری‌ترین مکمل‌های تغذیه‌ای برای کودکان است که در پیشگیری از کم‌خونی و تقویت رشد مغزی نقش کلیدی دارد. اما بسیاری از والدین با مشکلی مواجه می‌شوند که نگرانی آن‌ها را برمی‌انگیزد: تغییر رنگ دندان‌ها و افزایش احتمال پوسیدگی پس از مصرف این مکمل. آیا واقعاً قطره آهن به دندان‌ها آسیب می‌زند؟ چگونه می‌توان از این مشکل جلوگیری کرد؟ در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی آسادنتال با دکتر زکریا شیربیگی همراه باشید تا علت این مسئله و روش‌های علمی پیشگیری از آن را بررسی کنیم.

برخی والدین تصور می‌کنند که آهن موجود در قطره به خودی خود باعث پوسیدگی دندان‌ها می‌شود، اما در واقع، پوسیدگی بیشتر به دلیل رعایت‌نشدن اصول بهداشت دهان و نحوه نادرست مصرف این مکمل رخ می‌دهد. عوامل زیر در شدت این مشکل تأثیرگذار هستند:

۱. دوز و مدت‌زمان مصرف قطره آهن

مصرف طولانی‌مدت و دوز بالای مکمل آهن می‌تواند تجمع مواد معدنی بر روی دندان‌ها را افزایش داده و شرایط مساعدی برای رشد باکتری‌های مولد پوسیدگی ایجاد کند.

۲. نوع قطره آهن و ترکیبات آن

برخی از انواع قطره‌های آهن خاصیت اسیدی بالایی دارند و می‌توانند مینای دندان را ضعیف کنند. همچنین، قطره‌های دارای قند افزوده یا شیرین‌کننده‌های مصنوعی، احتمال پوسیدگی را بیشتر می‌کنند.

۳. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان

ماندگاری طولانی قطره آهن روی سطح دندان و عدم شست‌وشوی مناسب پس از مصرف، موجب تجمع پلاک‌های دندانی شده و در نهایت، به پوسیدگی و تغییر رنگ دندان‌ها منجر می‌شود.

۴. نحوه مصرف قطره آهن

ریختن مستقیم قطره آهن روی زبان یا دندان‌ها می‌تواند تماس مستقیم مواد معدنی آهن با سطح دندان را افزایش دهد و احتمال لکه‌گذاری و پوسیدگی را بالا ببرد.

۵. وضعیت تغذیه‌ای کودک

کودکانی که رژیم غذایی سرشار از قند و کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده دارند، بیشتر در معرض پوسیدگی دندان‌ها پس از مصرف قطره آهن قرار می‌گیرند.

لکه‌های سیاه یا قهوه‌ای که روی دندان‌ها ظاهر می‌شوند، ناشی از واکنش ترکیبات آهن با پروتئین‌های بزاق و پلاک‌های دندانی هستند. این تغییر رنگ معمولاً سطحی است و می‌توان با روش‌های ساده دندانپزشکی آن را برطرف کرد، اما اگر باقی بماند، نیاز به مداخله تخصصی خواهد داشت.

۱. استفاده از قطره‌چکان برای کاهش تماس با دندان‌ها

ریختن قطره آهن در انتهای زبان و جلوگیری از تماس مستقیم با دندان‌ها، یکی از بهترین روش‌های کاهش لکه‌گذاری است.

۲. شست‌وشوی دهان پس از مصرف

بلافاصله بعد از مصرف قطره آهن، کودک باید دهان خود را با آب بشوید تا باقی‌مانده آهن از سطح دندان‌ها پاک شود.

۳. مسواک‌زدن اصولی و صحیح

مسواک زدن با مسواک نرم مخصوص کودکان، نیم ساعت پس از مصرف قطره آهن، می‌تواند لکه‌های آهن را از بین ببرد.

استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید در سنین بالاتر، به تقویت مینای دندان کمک می‌کند.

۴. مراجعه به دندانپزشک متخصص کودکان

دندانپزشکان در کلینیک آسادنتال می‌توانند با استفاده از روش‌های تخصصی مانند پولیش دندان و جرم‌گیری مخصوص کودکان، تغییر رنگ ناشی از قطره آهن را از بین ببرند.

اگر کودک مستعد پوسیدگی باشد، فیشور سیلانت (یک پوشش محافظ دندانی) می‌تواند از پوسیدگی بیشتر جلوگیری کند.

۵. کاهش مصرف مواد قندی و اسیدی

کودکانی که قطره آهن مصرف می‌کنند، بهتر است از خوراکی‌های شیرین و نوشیدنی‌های اسیدی کمتری استفاده کنند تا خطر پوسیدگی کاهش یابد.

۶. استفاده از اشکال جایگزین مکمل آهن

برخی پزشکان توصیه می‌کنند که والدین در صورت امکان، از مکمل‌های آهن به شکل جویدنی، شربت یا کپسول بازشونده استفاده کنند که تأثیر کمتری بر دندان‌ها دارند.

خیر، قطره آهن به‌خودی‌خود برای دندان‌ها مضر نیست، اما اگر بهداشت دهان رعایت نشود، می‌تواند زمینه‌ساز تغییر رنگ و پوسیدگی شود.

باوجود برخی عوارض جانبی قطره آهن، نباید از اهمیت آن در رشد کودک غافل شد. آهن برای تقویت سیستم ایمنی، رشد شناختی و جلوگیری از کم‌خونی ضروری است. بنابراین، بهترین راهکار این است که همزمان با مصرف آهن، مراقبت‌های دندانپزشکی مناسبی نیز انجام شود.

در کلینیک دندانپزشکی آسادنتال، با حضور دندانپزشکان متخصص کودک از جمله دکتر زکریا شیربیگی، راهکارهای مؤثر برای پیشگیری از پوسیدگی و تغییر رنگ دندان‌ها ارائه می‌شود.

قطره آهن یک مکمل حیاتی برای سلامت کودک است، اما عدم رعایت نکات بهداشتی می‌تواند مشکلاتی مانند تغییر رنگ و پوسیدگی دندان را ایجاد کند. خوشبختانه، با روش‌های پیشگیرانه مانند شست‌وشوی دهان، مسواک‌زدن اصولی و مراجعه منظم به دندانپزشک، می‌توان از این مشکلات جلوگیری کرد. اگر کودک شما دچار تغییر رنگ دندان ناشی از قطره آهن شده است، در کلینیک دندانپزشکی آسادنتال، روش‌های تخصصی برای بازگرداندن زیبایی لبخند او ارائه می‌شود.